Duurzame gevelstenen en stadsverdichting: twee Gentse projecten op een steenworp van elkaar

Het Gentse 360 Architecten is een veelzijdig architectenbureau, maar als zaakvoerder Kris Buyse één specifieke expertise moet aanduiden, dan zijn het complexe (binnen)stedelijke projecten. Met De Bouwschil gingen we op bezoek bij twee van die projecten: het stadsvernieuwingsproject Leiekouter in Gent Centrum, en de hoogbouw aan het Stapelplein, dat kadert in de opwaardering van de havenbuurt Oude Dokken tot volwaardig stadsdeel. In beide gevallen opteerde de architect voor bakstenen van Vande Moortel als gevelbekleding.

Projectinfo:

Projecten:

• Project Leiekouter
• Hoogbouw Stapelplein

Locatie: Gent

Bouwjaar: 2021

Bouwheer:

• Leiekouter: Oryx Projects
• Hoogbouw Stapelplein: Adelaar Properties

Architect: 360 Architecten

Betrokken partner: Vande Moortel
 

Link met verleden

Voor Kris Buyse is het belangrijk dat er bij stadsvernieuwingsprojecten rekening wordt gehouden met het historische karakter van de sites: “Hier bij Leiekouter was dat historische kader met de oude perceelstructuur het uitgangspunt. De site bood naast twee gebouwen van Hôtel Legrand plaats aan een oude pianofabriek. Die drie sites zijn samengevoegd tot één ruime site. We vonden het belangrijk dat het contact met het water terug werd opgezocht. In een vorige verbouwingscampagne met uitbreiding was dat helemaal niet aan de orde: een gemiste kans die we nu wel wilden grijpen.”

Bakstenen gevelbekleding

Voor de gevelbekleding koos 360 Architecten baksteen. Kris Buyse licht die keuze toe: “we zochten naar een soort samenhang tussen de verschillende gebouwen op de site, dus we hebben gekozen voor één materiaal: dat is baksteen geworden. De lichte tint zorgt ervoor dat we de behoorlijk massieve gebouwen een passende schaal konden meegeven. Zo zijn we beland bij bakstenen van Vande Moortel met het Brick7-label: qua kleur een perfecte match – we hebben de specifieke kleur in de vorm van Balegemse zandsteen ook teruggevonden in de kademuur van de Leie hier. Zo zorgen we voor continuïteit in dit stadsvernieuwingsproject, door expliciet een soort link te maken met de eerste stenen die die hier gelegd zijn geweest. Ook bij ons project aan het Stapelplein proberen we de continuïteit te bewaren door ons voor de architectuur te laten inspireren op oude stapelhuizen en door bakstenen met een grijsgroene tint te gebruiken, een kleur die historisch vaak voorkomt in havengebieden.”

Winst op transport en grondstoffen

De link met het verleden via de kleur van de baksteen is niet het enige voordeel dat de Brick7-reeks biedt. Buyse: “ook het formaat van de baksteen sprak ons erg aan. De stenen zijn slechts 7 cm diep: ten opzichte van het klassiekere formaat van 10 cm is er dus extra plaats in de spouw. Dat heeft ertoe geleid dat we in plaats van klassieke harde isolatie hebben kunnen overstappen naar zachte isolatie die op een duurzamere manier verwerkt kan worden. Daar stopt het echter niet bij: ook op gebied van grondstoffen en transport biedt deze steen voordelen. Er zijn minder grondstoffen nodig voor de productie van deze stenen, en het vraagt ook minder transport om de stenen van de bakkerij tot hier te krijgen.

Kalkmortel, circulair avant la lettre

Ook in die omgang met duurzaamheid en circulariteit kijkt 360 Architecten weleens naar het verleden, om te leren voor de toekomst. Kris Buyse: “zo stelden we bij het project Leiekouter vast dat de oude kademuur opgebouwd was met kalkmortel, en niet met cementmortel, dat toentertijd nog niet voorhanden was. Kalkmortel zorgt ervoor dat de stenen van de kademuur heel gemakkelijk gerecupereerd en hergebruikt konden worden. De techniek met kalkmortel proberen we ook mee te nemen in onze nieuwe projecten, zodat we gevels kunnen optrekken die later opnieuw gedemonteerd kunnen worden, en waarbij de bakstenen ook volwaardig opnieuw ingezet kunnen worden.